Reformatorische christenen citeren minder vaak psalm 23 in rouwadvertenties dan andere christenen. In het Reformatorisch Dagblad is psalm 39 het populairst. ‘Ze zijn zuiniger in het zeggen dat iemand bij God is.’
▶ Apeldoorn
Onderzoeker Vincent Erdin analyseerde ruim 27.000 overlijdensberichten in het Reformatorisch Dag- blad. Daarbij kwam hij tot de conclusie dat Psalm 39 (‘Mijn hoop is op U gevestigd’) de meest geciteerde psalm is, vertelt hij in het RD. Die uit- komst wijkt af van de uitslag van een eerder onderzoek naar rouwadvertenties in meerdere christelijke dagbladen. Daaruit bleek toen dat psalm 23 (‘De Heer is mijn herder’) het meest werd aangehaald.
Theoloog Sam Janse kan dat verschil wel verklaren. Hij deed studie naar rouwadvertenties van christenen. ‘Ooit kreeg ik een rouwbrief vanuit een refogezin waarin stond: ‘‘Toen stierf de bedelaar.’’ Zo van: de mens is een bedelaar en je moet maar ho- pen dat je bij God terechtkomt.’
Volgens Janse zijn reformatorische christenen voorzichtiger in het stellen dat iemand goed is heengegaan. ‘Ze zijn zuiniger in het verwachten dat iemand bij God in de hemel is. Een psalm als psalm 39 past dan ook goed binnen hun geloofsbeleving.’ ‘En die geloofsbeleving kent diepe wortels’, licht Janse toe. In reformatorische kring geloven mensen dat iemand niet zomaar bekeerd is; daar gaat een hele weg aan vooraf. En niet iedereen haalt het eindstation van die bekeringsweg.’
Daarom zullen volgens Janse reformatorische christenen minder snel met zekerheid zeggen dat iemand bij de Vader is. ‘Dat is anders dan in kringen waar christenen eerder vertrouwen dat de overledene bij God is. Daar past psalm 23 dan weer goed bij.’ ‘De nadruk ligt op Gods macht en voorzienigheid. ‘De Heere nam van ons’, is bijvoorbeeld niet hetzelfde als
‘De Heere nam tot zich’, vult dominee Barend Weegink aan. ‘De discussie over de heilszekerheid en de vraag of je het evangelie en de genade wel mag toe-eigenen speelt meer in die kring.’ Weegink schreef een boekje over de boodschap van rouwadvertenties. Hij heeft zo’n 7700 citaten in zijn database. Psalm 39 staat daarin niet bovenaan. ‘Psalm 23 blijft natuurlijk de topper.’
Volgens Weegink is het ook niet zo gek dat psalm 23 in heel christelijk Nederland vaak wordt aangehaald. ‘Dat van die Herder kennen veel mensen nog wel. Psalm 39 is voor ve- len lastiger te begrijpen, want het is nogal confronterend.’ klein bijbeltje Dat vaak dezelfde bijbelteksten opduiken in rouwadvertenties is niet zo gek, vindt ook Sam Janse. ‘Ik denk dat mensen maar een klein bijbeltje in hun geheugen hebben, met een beperkt aantal teksten die ze zo kunnen opnoemen. Zoals dus psalm 23, maar ook teksten uit Johannes en Openbaring zie je vaak voorbijkomen.’ Reformatorische christenen voegen volgens het onderzoek van Vincent Erdin dus ook psalm 39 toe aan dat ‘bijbeltje in hun geheugen’. En die lijst met teksten wordt in stand gehouden volgens Janse. ‘Mensen zien bijvoorbeeld zo’n tekst bij anderen en denken: ‘Hé dat is mooi, dat wil ik ook boven mijn rouwadvertentie. Het werkt in die zin net als modetrends.’
functies
De functie van een bijbeltekst bij een rouwadvertentie kan verschillend zijn. ‘Het kan een uiting van geloofs- besef zijn, de geloofsverwachting van de overledene, een stukje evangelisatie, maar ook een waarschuwing’, legt Barend Weegink uit. Maar dat het iets zegt over de overledene, is duidelijk. ‘Zo stond er eens bij een overlijdensbericht van een hoogleraar filosofie een mooi bijpassende tekst uit psalm 63: ‘Uw genade gaat boven dit leven’.
Bron: Nederlands Dagblad, donderdag 21 maart 2024
Femke Woertink nd.nl/geloof beeld anp / Rick Nederstigt
